Alle Coworking Spaces

In slechts een paar jaar is coworking een wereldwijd fenomeen geworden. Deze tendens wordt bevestigd in alle grote Europese steden waar pure players, die over middelen beschikken die niet kunnen tippen aan die van de coworking-pioniers, samenleven met lokale coworking-merken. Coworking, dat door een zeer divers publiek wordt beoefend, heeft nu de mainstream bereikt. De eerste gebruikers waren freelancers uit de digitale economie (ontwikkelaars, webdesigners...), daarna kwamen freelancers uit alle sectoren (grafisch ontwerpers, consultants, journalisten, advocaten...), startende ondernemers en bedrijven, studenten en digitale nomaden. En vandaag de dag blijven grote bedrijven niet buiten schot, aangezien hun werknemers bijna 40% van de collega's uitmaken!

In 1995 werd in Berlijn de eerste gedeelde werkplek geboren, die wordt beschouwd als een voorloper van coworking: de C-base, een hackerspace die onderdak bood aan een vereniging van computerwetenschappers. In 2002 was Oostenrijk ook een pionier toen het de Schraubenfabrik opende, een gemeenschapsruimte voor bedrijven. Maar het was in 2006 in San Francisco, met de oprichting van de Hat Factory, de eerste voltijdse coworking space, dat deze nieuwe manier van werken echt van de grond kwam. Vervolgens werden de eerste officiële Europese ruimten gecreëerd, in 2007 in Barcelona, in 2008 in Parijs en in 2009 in Berlijn. Eind 2017 werkten er 1,2 miljoen mensen in bijna 14.000 coworking spaces verspreid over vijf continenten.

Een ecosysteem dat is afgestemd op de veranderingen in het werk

De opkomst van coworking is onlosmakelijk verbonden met die van de sharing economy die, als reactie op de crisis van 2008, het delen van goederen (auto, huisvesting, parking...), diensten (carpoolen, doe-het-zelf...) of kennis (online cursussen en tutorials, lokale uitwisselingssystemen...) heeft gestimuleerd. Deze maatschappelijke omwenteling profiteert van de digitale technologieën waarmee de generatie van de Millennials is opgegroeid, die in 2020 1/3 van de beroepsbevolking zal uitmaken. Deze digital natives, die gehecht zijn aan de begrippen autonomie en mobiliteit, vinden deze terug in hun beroepsleven, waarbij bedrijven steeds vaker praktijken uit de collaborative economy in hun managementaanpak integreren.

Werkorganisaties emanciperen zich dus van het traditionele verticale hiërarchische model om transversaliteit, convivialiteit en co-creativiteit tussen werknemers te bevorderen. Teleworking wordt vergemakkelijkt en intrapreneurship wordt aangemoedigd, waardoor een werknemer een project kan omzetten in een winstgevende activiteit binnen zijn of haar bedrijf. Of het nu gaat om een generatie of om ervaringen uit het verleden, de werknemers geven voorrang aan de levenskwaliteit op het werk, aan kruisbestuiving (wederzijdse verrijking) en aan het delen van vaardigheden binnen de onderneming. En coworking is een van de antwoorden op deze verwachtingen, echte uitdagingen bij het aantrekken en behouden van talent.

Een antwoord op de behoefte van het bedrijf aan flexibiliteit

Werkruimten zijn een hulpmiddel bij de decentralisatie van bedrijven en hun internationalisering, die leiden tot een grotere mobiliteit van werknemers die op zoek zijn naar betrouwbare en comfortabele werkplekken wanneer zij reizen. Zij vormen ook een alternatief voor de traditionele huur van kantoren, dat op prijs wordt gesteld door bedrijven die zich met hun financiële middelen niet kunnen vastleggen op vaste huurcontracten of investeringen in apparatuur. Tenslotte zijn het ruimten waar kan worden geëxperimenteerd met nieuwe werkmethoden en waar zowel management- als gedragsveranderingen binnen teams kunnen worden bevorderd.

Vaak door de onderneming beperkt tot het uitbesteden van een O&O-eenheid of de implementatie van telewerken, krijgt het begrip "derde plaatsen" een nieuwe dimensie door de opkomst van coworking spaces. Het gebruik ervan maakt het mogelijk zich te vestigen in de meest gewilde gebieden van stadscentra, waar leegstand schaars is. Zij bieden ook een kant-en-klaar antwoord op problemen in verband met de levenskwaliteit op het werk, bijvoorbeeld door de reistijd voor het woon-werkverkeer te verkorten, wat een reëel effect kan hebben op de productiviteit van de werknemers.

Werkruimten zijn een sleutelelement in de ontwikkeling van de economie

Als ontbrekende schakel in de vastgoedketen bieden coworking spaces een nieuwe reeks oplossingen die tegemoetkomen aan de groeiende behoefte aan flexibiliteit van ondernemingen en hun activiteiten. Aangezien de flexibiliteit die zij bieden hun voornaamste troef blijft, zal de rentabiliteit van dit type verhuur grotendeels afhangen van de duur ervan. Daarom zal een van de criteria die bij voorrang moeten worden beoordeeld, alvorens een start-up of het team van een grote account die in projectmodus werkt, wordt geïnstalleerd, de voorspelbaarheid of het ontbreken daarvan van het bedrijfsmodel van de betrokken activiteit zijn. Kritische omvang van de teams, integratie van toekomstige aanwervingen, evolutie in de oppervlakte van de werkruimten: het gebruik van flexkantoren zal de beste optie zijn voor de onderneming die geen zicht heeft op deze verschillende elementen. Ongeacht de immateriële bijdrage, en in vergelijking met standaard vastgoedkosten, is een van de voordelen van coworking ook het feit dat u kunt vertrekken wanneer u wilt, zonder te hoeven betalen voor financiële afschrijving in verband met de aanschaf van kantoorapparatuur.

Het gebruik van flexkantoorruimte is een goede optie voor bedrijven die niet in de positie zijn om te betalen voor kantoorapparatuur.

Of het nu gaat om stedelijke, voorstedelijke of, wat minder vaak voorkomt, landelijke gebieden, deze derde plaatsen van de toekomst zijn nu aantrekkelijk voor een groeiend aantal voorheen sterk gecentraliseerde bedrijven.

Werd voor de pioniers de oorspronkelijke geest van coworking vooral gebaseerd op de mogelijkheid om een gemeenschap te federeren, het economische model van de nieuwe spelers benadert het bedrijfs- en dienstencentrum 2.0. Naast pure spelers als het Amerikaanse WeWork zien we in deze toekomstige niche vastgoedgiganten opduiken. De Regus-groep, wereldleider in business centres, heeft Spaces overgenomen, een pure player die in 2006 in Amsterdam werd opgericht. In het Verenigd Koninkrijk is het Amerikaanse Blackstone, een van 's werelds grootste investeringsfondsen, een meerderheidsaandeelhouder geworden in TOG (The Office Group), een exploitant met ruimte in meer dan 30 Londense gebouwen.

The Office Group is 's werelds grootste exploitant van zakencentra

In Frankrijk heeft de vastgoedonderneming Gecina haar dochteronderneming Secondesk opgericht om de werknemers van haar klanten een "tweede kantoor" aan te bieden. Startup Kwerk heeft de handen ineengeslagen met ontwikkelaar Les Nouveaux Constructeurs. De wereldwijde Accor Hotels groep heeft geïnvesteerd in het merk Wojo. Vandaag de dag stromen werknemers, of ze nu door hun bedrijf zijn gedetacheerd of op reis zijn, massaal naar coworking spaces. Er wordt een specifieke animatie opgezet om een gemeenschap te ontwikkelen die tot doel heeft uitwisselingen en innovatie te vergemakkelijken door de grenzen tussen beroepen en functies te doen vervagen en synergieën tot stand te brengen tussen actoren binnen en buiten het bedrijf.

Differentiatie door het dienstenaanbod

Zoals elke opkomende markt met een sterk potentieel, heeft coworking het aantal spelers snel exponentieel zien groeien. In het licht van de concurrentie wedijvert elk merk om creativiteit om zijn aanbod te verrijken met een steeds groter aanbod van aanvullende diensten. Los van de flexibiliteit die de abonnementsformules bieden (per uur, per week, per maand), geven zij de werkruimten een praktische toegevoegde waarde die volledig beantwoordt aan de verwachtingen van de medewerkers.

De initiatieven die een nieuwe dimensie geven aan de aantrekkelijkheid van coworking, vertalen zich in een echte opwaardering van het aanbod en nemen de meest uiteenlopende vormen aan. Sommige houden rechtstreeks verband met de uitoefening van de beroepsactiviteit: bedrijfsregistratie, administratieve en technische bijstand, privékantoren en vergaderzalen, gedeeld webplatform, thematische opleiding, individuele en groepscoaching. Andere voorzieningen dragen verder bij tot de verbetering van de levenskwaliteit en de gezelligheid van de omgeving: conciërgedienst, crèche, bar, kantine, ingerichte keuken, bibliotheek, fitness- of ontspanningsruimte. De medewerkers kunnen ook rekenen op de permanente ondersteuning van een Chief Happiness Officer (CHO), die verantwoordelijk is voor het animeren van deze nieuwe ondernemingscultuur door bijvoorbeeld conferenties en evenementen te organiseren. Aangezien de meeste van deze high-end diensten deel uitmaken van de hospitality management filosofie, zien we ook een groeiend aantal hotelgroepen een coworking aanbod ontwikkelen dat zich voornamelijk richt op mobiele werknemers.

Net als incubators die zich richten op innovatie of ondersteuning van jonge bedrijven, specialiseren steeds meer coworking spaces zich op thema. Zij brengen een gemeenschap samen die bestaat uit entiteiten uit dezelfde sector of dezelfde niche. Het doel is ideeën over gemeenschappelijke vraagstukken uit te wisselen, een gekwalificeerd netwerk te vormen, een vector voor synergieën en strategische partnerschappen. Daartoe zullen de bundeling van vaardigheden en de uitwisseling van beste praktijken worden bevorderd. Tot de activiteiten die zich het best lenen voor gespecialiseerde coworking behoren ICT, marketing, retail, fintech, vastgoed en media.

De coworking-groep zal de eerste zijn die wordt opgericht

Coworking brengt een gemeenschap van entiteiten samen die hun vaardigheden kunnen bundelen en een netwerk kunnen vormen dat synergieën genereert. Aan zijn cowerkers biedt het ruimtes die aan hun project zijn aangepast, een serviceniveau dat vergelijkbaar is met dat van grote groepen en een unieke lifestyle@work. Voor de werkgever geeft "coworking" het positieve imago van een besluitvormer die voorstander is van "management by objectives" en die creativiteit en individueel initiatief de vrije loop laat. Voor de onderneming die zich erop abonneert, vormen coworking spaces een aanvullende vastgoedoplossing die flexibiliteit en een betere productiviteit biedt dankzij een nieuwe vorm van wendbaarheid. De acteurs van PropTech zullen daar zeker aan bijdragen!

Maar laten we er geen doekjes om winden, coworking is geen garantie voor het welslagen van een project, de lancering van een start-up, de verandering van de mentaliteit van managers, de modernisering of digitalisering van een onderneming. Evenmin is het de nieuwe vastgoedregeling waarbij bedrijven niet langer hun eigen kantoren hebben, maar hun werknemers overal ter wereld hun creativiteit kunnen ontplooien.

Werk is vooral het fenomeen dat de noodzaak materialiseert om rekening te houden met de snelheid waarmee de wereld verandert en waarmee de economische actoren moeten evolueren!

Corpoworking: integratie van coworking in het hart van het bedrijf

Ook wel intra-company coworking genoemd, bestaat corpoworking voor een bedrijf uit het creëren van een samenwerkingsruimte voor zijn werknemers binnen zijn eigen gebouwen of in een bestaande coworking ruimte. Dit initiatief is meer dan een eenvoudige ruimte-indeling en moet een nieuwe organisatie van het werk stimuleren. Het beantwoordt aan verschillende uitdagingen:

het vergemakkelijken van informele ontmoetingen tussen werknemers die op verschillende locaties of in verschillende afdelingen werken, het mogelijk maken van een tussenstop tussen twee vergaderingen en zo de reistijd verkorten, het optimaliseren van de ruimte en het verminderen van de vastgoedkosten, een stapje terug doen en een nieuwe visie op het dagelijkse leven aannemen of zelfs nieuwe werkmethoden introduceren. Wanneer de ruimte externe structuren herbergt waarmee het bedrijf al dan niet gewoon is samen te werken, kan zij een plaats van creativiteit worden en open samenwerkingsverbanden op het gebied van innovatie aanmoedigen, zonder de vertrouwelijkheid uit het oog te verliezen. In Parijs, in Orange's Villa Bonne Nouvelle, werken verschillende projectteams sinds 2014 aan een onderzoek naar de impact van digitale technologie op de ontwikkeling van sociale kwaliteit en economische prestaties op het werk. In Heidelberg, Duitsland, opende SAP in 2013 het AppHaus voor zijn medewerkers, klanten en partners. De helft van de ruimte is gewijd aan een workshop om ontmoetingen tussen de verschillende partijen te organiseren.